Skip to main content

 ” میراگر هیسترتیک صفحه ای” موضوع اختراع به شماره ثبت 98796 سازمان ثبت اسناد کشور، گونه ای میراگر جاری شونده است که به جهت تامین میرایی و کاهش اثر ارتعاشات دینامیکی (خصوصا زلزله) توسط ” کیا ارتعاش ” عرضه و در کلیه سازه ها کاربرد دارد.

” میراگر هیسترتیک فلزی (لوزی شکل) ” به عنوان اولین میراگر هیسترتیک تماما ایرانی (طراحی، ثبت اختراع، پژوهش و ساخت) موفق به اخذ مجوز استفاده در انواع سازه ها (تایید فنی) از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی شده است و به عنوان فناوری نوین مورد تایید قرار گرفته است. (پیوند)(پیوند)

میرایی مورد نیاز در این دستگاه از تغییرشکل فرا ارتجایی صفحه های تسلیم شونده که به شمای لوزی شکل فلزی است تامین می شود. عملکرد این میراگر به گونه ای است که اجزای جاری شونده در آن در برابر نیروی وارد شده به میراگر، بسان فنرهای الاستو-پلاست عمل می‌نماید. از این رو، در این میراگر ضمن تامین سختی و میرایی – به جهت اجتناب از آسیب عضوهای اصلی در سازه – امکان هدایت تغییر مکان های فراارتجاعی ناشی از زلزله و ایجاد مفاصل هدفمند (فیوز لرزه ای) در سازه مهیا می شود . از طرفی با افزایش یا کاهش تعداد صفحه های جاری شونده به کار رفته شده در میراگر و تغییر ضخامت و طول این عضوها می توان به نسبت های متنوع و مطلوبی از سختی و میرایی در سازه دست یافت.

 موقعیت نصب این دستگاه در قاب سازه (بتنی یا فلزی) از یک سو بر سر مهاربند فلزی است و از سوی دیگر توسط دو نگه دارنده (فیکسچر) که در محل جنب تیر و ستون [با زاویه دلخواه] واقع می شوند، قرارمی گیرد.

میراگر لوزی شکل هیسترتیک را می توان به انواع چیدمان های قطری یا شورون در سازه استفاده نمود. برای استفاده از این میراگر محدودیتی در نوع قاب سازه ( فلزی یا بتنی ) وجود ندارد، ضمن آن که از این میراگر می توان به صورت توامان با وجود مهاربند یا دیواربرشی نیز استفاده نمود.

این دستگاه به گونه ای طراحی شده است که در راستای محور مهاربندها قرار گیرد تا صفحات جاری شونده میراگر صرفا در برابر نیروی خالص محوری ( و نه مانند اغلب میراگرهای تسلیمی رایج (مانند TADAS)، تحت ترکیبی از مولفه های افقی و عمودی ) نیرو تلاش نماید. این ویژگی باعث انتقال کامل نیروی زلزله به میراگر و عملکرد بی نقص میراگر دربرابر تغییر مکان های ناشی از زلزله در سازه می شود. نمونه ی prototype  این میراگر در شکل زیر نشان داده شده است. 

مزایا:

  • کاهش مصرف مصالح سازه ای (آهن آلات و بتن) در اسکلت تا 20 درصد و همچنین کاهش ابعاد مقاطع (تیر و ستون)
  • کاهش جابجایی طبقات تا ۴۰ درصد
  • کاهش برش پایه تا ۲۰ درصد
  • افزایش میرایی موثر در سازه تا ۳۵ درصد
  • ارتقا شکلپذیری و اجتناب از مفاصل پلاستیک در عضوهای اصلی سازه
  • ارتقاء سطح عملکرد لرزه ای در سازه
  • ارتقاء ایمنی در سازه
  • قیمت بسیار مقرون به صرفه (5 تا 20 درصد انواع میراگر [ویسکوز و اصطکاکی])
  • عدم حساسیت به شرایط محیطی
  • آسان‌ترین روش مقاومسازی و بهسازی 
  • رفتار هیسترزیس پایدار
  • ساخت، نصب و اجرا آسان و ارزان
  • قابل اعتماد در درازمدت
  • افزایش سختی در ضمن افزایش میرایی
  • نیاز به حداقل پایش
  • امکان تعویض آسان
  • امکان استفاده در سازه فلزی و بتنی

معایب:

  • نیاز به تعویض پس از وقوع زلزله بیشینه محتمل MCE
  • عدم بازگرداندگی کامل پس از زلزله بیشینه محتمل MCE

مزایای میراگر هیسترتیک لوزی شکل کیا ارتعاش نسبت به سایر میراگرهای فلزی هیستریک:

  • تلاش مکانیکی در برابر نیروی خالص محوری (و نه مولفه های افقی و قایم نیرو ناشی از مهاربند (مانند میراگرهای TADAS)) به دلیل موقعیت نصب در راستای محوری مهاربند
  • نصب آسان تر نسبت به میراگرهای ADAS  و TADAS با توجه به موقعیت نصب در گوشه تیر-ستون
  • عضوهای تسلیمی متعدد با تامین ایمنی گسست ( برخلاف بادبندهای BRB با صرفا یک عضو تسلیمی)
  • تلاش مکانیکی کامل در اتلاف انرژی در سیکل های کامل بارگذاری در فشار و کشش (برخلاف بادبندهای BRB با تلاش در نیم سیکل فشار) [چرا بادبندهای کمانش تاب ( BRB ) ایده ی ناقصی در تامین میرایی در سازه است؟]
  • توان و ظرفیت بالا با توجه به تعدد عضوهای تسلیمی

برای بررسی رفتار واقعی میراگر هیسترتیک صفحه ای لوزی شکل، بر اساس پروتکل ASCE7  و نشریه 766 سازمان برنامه (دستورالعمل استفاده از ميراگرها در طراحي و مقاومسازي ساختمانها)، آزمایش بر روی نمونه هایی با ابعاد واقعی ( Full Scale ) در آزمایشگاه سازه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی انجام پذیرفت. آزمایش و نتایج در صفحه آزمایش میراگر هیسترزیس صفحه ای قابل مشاهده است.

” نوآوري” (جديد بودن در جهان)، ” گام ابتكاري” و ” كاربرد صنعتي” این میراگر در طی مراحل داوری اختراع به تایید مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی رسیده است.

این میراگر در دومین جشنواره بین المللی اختراعات خیام (به کارگزاری سازمان جهانی مالکیت معنوی : WIPO- World Intellectual Property Organization و یونسکو (UNESCO) ) موفق به کسب مقام سوم و مدال برنز از این جشنواره معتبر شده است.

فیلم درباره میراگر صفحه ای را می توانید از این لینک در آپارات تماشا فرمایید.

توجه:

مطابق قوانین مالکیت معنوی (قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1/4/1310 و آیین نامه اصلاحی مصوب 1337 و ‌قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان جهانی مالکیت معنوی ) هرگونه استفاده (از عین و شبیه موضوع  این اختراع ) تحت هر عنوان (تولید، پژوهش و … ) در داخل و خارج از کشور، پیگرد حقوقی و کیفری دارد.

Warning:

This product is registered in Iran Intellectual Property Organization with No: 98796.

According to the laws of intellectual property (Registration in 1931 and 1958 in Iran and the Law on the Accession of the Government of the Islamic Republic of Iran to the Convention of the World Intellectual Property Organization, Registration in 2001) any use (of the same or similar subject matter of this patent) under any title (production, research, etc.) inside and outside Iran, has legal and criminal prosecution.

میراگر هیسترتیک فلزی (لوزی شکل)” به عنوان اولین میراگر هیسترتیک تماما ایرانی (طراحی، ثبت اختراع، پژوهش و ساخت) موفق به اخذ مجوز استفاده در انواع سازه ها (تایید فنی) از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی (پیوند) شده است و به عنوان فناوری نوین مورد تایید قرار گرفته است.

این مجوز بر اساس نتایج به دست آمده از طرح پژوهشی (مشتمل بر آزمایش نمونه های با ابعاد واقعی) که توسط بخش ابنیه و سازه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی انجام پذیرفته است و همچنین تحلیل مکانیکال، مدل سازی و ارزیابی عملکرد سازه ای و لرزه ای میراگر در سازه، صادر شده است.

در طرح پژوهشی مربوطه، مضافا بر بررسی مکانیکال، نمونه هایی از میراگر هیسترتیک فلزی (لوزی شکل) با ابعاد واقعی (Full scale) براساس پروتکل های بارگذاری مراجع معتبر نظیر ASCE7 و نشریه 766 سازمان برنامه (دستورالعمل استفاده از ميراگرها در طراحي و مقاومسازي ساختمانها) مورد تست و آزمایش قرار گرفت.

مطابق با الزام مراجع مربوطه، آزمایش بر روی نمونه های واقعی برای دستگاه های مستهلک کننده انرژی (میراگرها) تا 100 در صد جابجایی بیشینه زلزله محتمل (MCE) توصیه شده است، مضافا بر انجام آزمایش در حدود توصیه شده به جهت کسب اطمینان کامل، برای میراگر هیسترتیک فلزی (لوزی شکل) در طی سیکل های مازاد تا 150 و 200 درصد جابجایی بیشینه زلزله محتمل (MCE) در بحرانی ترین حالت ممکن بر اساس نوع و سطح عملکرد سازه، آزمایش صورت پذیرفت.

بر اساس گزارش پیوست:

” نمونه های ساخته شده از این میراگر آیتم های مورد ارزیابی نظیر نمو غیرمنفی منحنی هیسترزیس، سختی موثر، پایداری نیرو در تغییر مکان صفر،  پایداری نیرو در تغییر مکان حداگثر و انرژی تلف شده در هر چرخه همگی در محدوده قابل قبول قرار دارند.

همچنین در طی آزمایش مطابق پروتکل آزمایشگاهی طي دوره بارگذاري هيچ گونه شكست يا اختلالي در نمونه ها مشاهده نشد. و همانطور که در منحنی های هیسترزیس گزارش فنی (پیوست) مشاهده می شود منحنی های هیسترزیس دارای نمو غیرمنفی می باشد.”

برای درک عمیق تر تاثیر استفاده از تجهیزات کنترل لرزه ای ( میراگر و جداساز لرزه ای ) لازم است به اختصار نکاتی در تحلیل دینامیکی سازه ها با به کارگیری این تجهیزات در سازه ها ارایه شود:

در یک ارتعاش دینامیکی سه ترم عمده در پاسخ سازه عبارت است از:

1- سختی متناظر با تغییرمکان، 2- میرایی متناظر با سرعت و 3- جرم متناظر با شتاب.

اصول طراحی لرزه ای سازه ها از دیرباز بر مبنای تغییر در خصوصیات دو ترم سختی (با افزایش و یا کاهش سختی در سازه متناسب با مقاطع عضوهای باربر لرزه ای) و جرم (متناسب با مصالح انتخابی) و یک نسبت ثابت ( معمولا پنج درصد) برای ترم نسبت میرایی، درنظر گرفته می­ شده است.

در رویکردهای نوین طراحی لرزه ای با استفاده از ابزارهای کنترل لرزه ­ای (میراگر / جداساز ) ها می توان به جهت ارتقاء ظرفیت لرزه ای در سازه ها و کاهش نیاز لرزه ای در ترم پیشتر ثابت نسبت میرایی، این مقدار را دستخوش تغییر (افزایش) قابل توجه نمود.

اثر افزایش نسبت میرایی بر کاهش طیف بازتاب

ثمره­ ی بهره ­مندی از این توان بالقوه (در افزایش نسبت میرایی)، به ارتقاء عملکرد لرزه ای به ارزان­ترین، اصولی ­ترین و آسان ترین روش ممکن خواهد انجامید. رویکردهای قدیمی (و متداول) درعدم استفاده از این ظرفیت بالقوه در افزایش میرایی موثر، می تواند هزینه های زیادی در تامین سختی مورد نیاز و کاهش جرم در سازه ها در بر داشته باشد.

اثر افزایش نسبت میرایی بر تشدید پاسخ جابجایی

از این رو با به کارگیری ابزارهای کنترل لرزه ای (میراگر / جداساز ) ضمن تامین ایمنی، با افزایش میرایی و فیلتراسیون ارتعاشات ناشی از زلزله، به شکلی هدفمند می توان به اهداف زیر نایل شد:

الف) هدایت تغییرمکان های بزرگ و مفصل های خمیری ناشی از زلزله به عضوهایی که به این منظور در سازه تعبیه شده اند (میراگر به عنوان فیوز لرزه­ ای) تا خسارت در سایر عضوهای سازه به مقدار قابل توجه محدود شود،

ب) ارتقا قابل توجه در توان شکل­ پذیری سازه،

ج) کاهش قابل توجه­ نیاز لرزه ­ای سازه در پاسخ طیفی متناظر (که این امر منجر به کاهش چشمگیر درپاسخ دینامیکی و به تبع آن به طرح سازه های سبک­تر وارزان­تر خواهد انجامید.)،

د) افزایش سطح عملکرد لرزه­ ای سازه­ ها.

برای نیل به اهداف پیش­ گفته، تجهیزات کنترل لرزه ای عموما به دو رسته­ ی زیر فهرست می­ شوند که در ادامه با معرفی اجمالی آنها به برخی از مزایا (و معایب) استفاده از این ابزارهای سودمند در کنترل لرزه ای سازه ها پرداخته خواهد شد.

1- میراگرها ی انرژی

2- جداسازهای لرزه ای